تفاوت سیستم‌های تحت وب On-Premises و سیستم‌های ابری چیست؟

زمان تقریبی مطالعه: 10 دقیقه

گسترش رایانش ابری باعث شده تا سوالات بسیاری برای مدیران کسب و کارها به وجود بیاید و احتمالاً شما هم از خودتان پرسیده‌اید که آیا لازم است به سمت استفاده از خدمات ابری بروید؟ و اینکه اساساً تفاوت سیستم‌های تحت وب On-Premise (مستقر در محل) و سیستم‌های ابری چیست؟ برای پاسخ به این سوال‌ها ضمن معرفی این 2 نوع نرم‌افزار، به بررسی تفاوت‌های کلیدی آنها و مزایا و معایب هر کدام خواهیم پرداخت.

منظور از نرم افزار On-Premise چیست؟

نرم‌افزارها یا سیستم‌های On-Premise راهکارهایی هستند که در دیتاسنتر و سرورهای خصوصی در محل و تاسیسات شرکت بهره‌برداری کننده نصب، مستقر و نگهداری می‌شوند. به عبارت دیگر، کسب و کارها برای استفاده از این نوع سیستم‌ها ناچار هستند که تمام زیرساخت‌های لازم برای اجرای آنها را خودشان فراهم کرده و نصب، پیاده‌سازی و اجرای این نرم افزارها را رأساً انجام دهند.

به همین ترتیب، تعمیر و نگهداری، حفظ امنیت و به روز رسانی آنها نیز تحت نظارت شرکت بهره‌بردار انجام می‌شود. از ویژگی‌های این نوع نرم‌افزارها این است که شما به عنوان خریدار، مالکیت کامل آنها را در اختیار خواهید داشت و برای بهره‌برداری از آنها باید خودتان سرورها، سیستم‌های عامل، میان‌افزارها و پایگاه‌های داده لازم برای آنها را فراهم کنید.

منظور از نرم افزار ابری چیست؟

سیستم‌ها یا نرم‌افزارهای ابری راهکارهایی هستند که متکی به رایانش ابری هستند و توسط شرکت‌های ثالث به صورت یک خدمت ارائه می‌شوند. در این راهکارها که با نام نرم‌افزار به عنوان خدمت یا SaaS (Software-as-a-Service) نیز شناخته می‌شوند، نرم‌افزار و منابع لازم برای اجرای آن بر اساس میزان نیاز مشتریان قابل تهیه هستند. منابع سخت‌افزاری که برای اجرای این نرم افزارها بکارگرفته می‌شوند نیز میان مشتریان به اشتراک گذاشته می‌شوند.

به این ترتیب نیاز به فراهم کردن زیرساخت‌ها و پلتفرم‌ها و مدیریت آنها از سوی شرکت بهره‌بردار از بین می‌رود. این راهکارها معمولاً در ازای هزینه‌ای ماهانه یا سالانه ارائه می‌شوند و نگهداری سرورها، شبکه‌ها و پلتفرم‌های نرم‌افزاری مورد استفاده در آنها توسط ارائه‌دهنده خدمت انجام می‌شود. از این لحاظ، نرم‌افزارهای ابری باعث افزایش انعطاف‌پذیری کسب و کارها (اعم از کوچک و بزرگ) شده و آنها را قادر می‌سازند تا بدون نیاز به صرف زمان و هزینه زیاد، از طریق اینترنت به راهکارهای مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند.

تفاوت‌های کلیدی میان سیستم‌های On-Premise و ابری کدام است؟

همانطور که از نام این 2 نوع سیستم می‌توان حدس زد، اصلی‌ترین تفاوت بین نرم‌افزار ابری و نرم‌افزار On-Premise، محل استقرار آنهاست. نرم افزار On-Premise راهکاریست که به صورت محلی روی رایانه‌ها و سرورهای کسب و کار شما نصب می‌‌شود، در حالیکه نرم‌افزار ابری روی سرور ارائه دهنده خدمت میزبانی می‌شود و از طریق اینترنت قابل دسترسی است. اما تفاوت‌های این 2 سیستم، به این مورد ختم نمی‌شود. در ادامه به تعدادی دیگر از تفاوت‌های کلیدی میان آنها می‌پردازیم:

• نحوه پیاده‌سازی

در سیستم‌های On-Premise، استقرار نرم‌افزار بر روی سخت‌افزارهای شرکت بهره‌بردار انجام می‌شود و مسئولیت پیاده‌سازی آن نیز با خود مشتری است. در مقابل، سیستم‌های ابری بر روی سرورهای شرکت ارائه‌دهنده خدمت مستقر می‌شوند و مسئولیت پیاده‌سازی آنها با شرکت ارائه دهنده خدمات است. به همین ترتیب، ایجاد تغییر در سخت‌افزارهای این 2 نیز متفاوت است. بطوری که اضافه کردن یک سرور به سیستم‌های On-Premise فرآیندی زمان‌بر شامل خرید تجهیزات، نصب و … است، اما اضافه کردن یک سرور به سیستم‌های ابری تنها نیازمند چند کلیک ساده است.

• نحوه مدیریت و نگهداری

در سیستم‌های ابری مدیریت، نگهداری و تعمیرات سیستم بر عهده ارائه‌دهنده خدمات است. بنابراین به‌روزرسانی سخت‌افزارها، نرم‌فزارها، تنظیمات سیستم، مدیریت شبکه، مدیریت نیروی انسانی و حتی نگهداری از ساختمان‌های دیتاسنتر توسط شرکت ارائه‌دهنده خدمت انجام می‌شود و شرکت‌های بهره‌بردار کاری بیش از تنظیمات کاربری انجام نمی‌دهند. در مقابل، در سیستم‌های On-Premise تمامی موارد فوق بر عهده شرکت بهره‌بردار خواهد بود.

• میزان کنترل

در سیستم‌های On-Premise، شرکت بهره‌بردار کنترل کاملی بر سیستم‌ها و داده‌های خود دارد و بنابراین بهتر می‌تواند حریم خصوصی خود را حفظ کند. به همین دلیل است که سازمان‌های بزرگ به این نوع سیستم‌ها بیشتر گرایش دارند. در مقابل، در سیستم‌های ابری، داده‌ها تحت کنترل شرکت ارائه‌دهنده خدمت است. این داده‌ها معمولاً رمزنگاری شده هستند و همراه با کلیدهای آنها در اختیار شرکت ارائه‌دهنده نیز هستند که حفظ حریم خصوصی بهره‌بردار را پیچیده‌تر می‌کند. به علاوه اگر اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ دهد و سیستم از دسترس خارج شود، می‌تواند باعث قطع دسترسی شما به داده‌هایتان شود.

• امنیت سیستم

در سیستم‌های ابری، اکثر الزامات امنیتی بر عهده شرکت ارائه‌دهنده خدمات است و هزینه و نیروی زیادی صرف حفظ امنیت آنها می‌شود. از این لحاظ احتمال از دست دادن داده‌ها یا وجود نقص امنیتی در آنها کمتر است. با این حال، ماهیت آنلاین و عمومی بودن این سیستم‌ها آنها را در معرض حملات سایبری قرار می‌دهد. به طوری که تا بحال تعداد زیادی رخنه امنیتی در سیستم‌های ابری به طور عمومی افشا شده‌اند که باعث نگرانی واحدهای IT سازمان‌ها شده است. خطرات چنین رخنه‌هایی می‌تواند جدی باشد و اطلاعات مختلفی از جمله اطلاعات شخصی کارکنان (مانند اطلاعات ورود به سیستم) و اطلاعات محرمانه شرکت فاش شوند. چنین نگرانی‌هایی از اصلی‌ترین موانع برای استقرار سیستم‌های ابری هستند.

در مقابل، در سیستم‌های On-Premise، حفظ امنیت سیستم و داده‌های آن بر عهده واحد IT سازمان بهره‌بردار است. ماهیت محلی، اختصاصی و در صورت نیاز آفلاین این سیستم‌ها باعث می‌شود تا بتوانند کمتر در معرض حملات سایبری قرار بگیرند. به همین دلیل سازمان‌هایی که داده‌های حساس بیشتری دارند و باید از سطح خاصی از امنیت برخوردار باشند (مانند سازمان‌های دولتی و بانک‌ها)، از سیستم‌های On-Premise استفاده می‌کنند. این سازمان‌ها با وجود هزینه بالاتر سیستم‌های On-Premise، برای تامین بهتر امنیت خود این سیستم‌ها را انتخاب می‌کنند.

• میزان هزینه

یکی دیگر از تفاوت‌های کلیدی میان این 2 نوع سیستم، مقدار هزینه‌ای است که برای بهره‌برداری از هر کدام باید پرداخت کنید. سیستم‌های On-Premise اصولاً هزینه بیشتری دارند، زیرا شما نه تنها باید سرمایه‌گذاری اولیه زیادی را برای تهیه زیرساخت‌های آنها انجام دهید، بلکه باید به طور مداوم برای نگهداری و استفاده از آنها هزینه کنید. در مقابل برای استفاده از سیستم‌های ابری نیاز به پرداخت هیچ کدام از این هزینه‌ها ندارید و کافیست تا یک حق اشتراک پرداخت کنید. تمامی هزینه‌ها راه‌اندازی و نگهداری این سیستم‌ها توسط شرکت ارائه‌دهنده خدمت تقبل می‌شود و سازمان بهره‌بردار تنها به مقدار استفاده خود هزینه پرداخت می‌کند. زمان راه‌اندازی این سیستم‌ها نیز بسیار سریع‌تر از سیستم‌های On-Premise است.

مزایا و معایب نرم‌افزارهای ابری کدامند؟ 

در اینجا به برخی مزایا و معایب سیستم‌‎های ابری می‌پردازیم:

مزایای سیستم‌های ابری

برخی از مزایای سیستم‌های ابری عبارتند از:

• دسترس پذیری بهتر: از مزایای سیستم‌‎های ابری این است که هر کجا اینترنت باشد، می‌توانید تنها با یک مرورگر به آنها دسترسی داشته باشید.
• مقرون به صرفه بودن: سیستم‌های ابری نیاز به هزینه اولیه یا هزینه نگهداری از سوی کاربران ندارند و بر اساس میزان استفاده باید هزینه پرداخت کنید. بنابراین برای کسب و کارهایی که میزان استفاده آنها زیاد نیست می‌تواند به میزان قابل ملاحظه‌ای انتخاب به صرفه‌تری باشد.

• نگهداری از سوی ارائه‌دهنده: نگهداری، تعمیر، ارتقاء و به روزرسانی سیستم‌های ابری از سوی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمت انجام می‌شود. به همین دلیل نیاز به کاری از سوی کاربر نیست.
• مقیاس‌پذیری: افزایش ظرفیت مورد استفاده در سیستم‌های ابری نیاز به صرف زمان و هزینه زیادی ندارد. زیرا این منابع به صورت ابری از پیش وجود دارند. بنابراین شما می‌توانید به راحتی همگام با رشد سازمانتان، میزان ظرفیت مورد استفاده خود را افزایش دهید. حتی می‌توانید در صورت کاهش تقاضا میزان مصرف خود را کاهش دهید.

معایب سیستم‌های ابری

با این حال، سیستم‌های ابری بدون ایراد نیستند. برخی از معایب این سیستم‌ها عبارتند از:

• نیاز به اتصال اینترنت: استفاده از این راهکارها نیازمند یک اتصال اینترنتی پایدار است. یعنی در صورت ایجاد قطعی در شبکه اینترنت، بهره‌برداری از این سیستم‌ها مختل می‌شود. این یک نقطه ضعف مهم به ویژه برای کسب و کارهاییست که نیاز به پایداری در فعالیت‌های خود دارند.
• هزینه دراز مدت: اگرچه استفاده از سیستم‌های ابری هزینه اولیه پایین‌تری دارد، با این حال برای کسب و کارهایی که میزان استفاده آنها زیاد است، در طول زمان می‎‌تواند نسبت‌ به راهکارهای On-Premise پرهزینه‌تر باشد.
• ظرفیت کمتر برای سفارشی‌سازی: نرم‌افزارهای ابری معمولاً به صورت استاندارد ارائه می‌شوند و میزان سفارشی‌سازی آنها کمتر از راهمارهای On-Premise است.
• سختی مهاجرت به سایر سیستم‌ها: هرچه یک مشتری بیشتر از راهکارهای ابری ارائه شده توسط یک شرکت ارائه‌دهنده استفاده کند، میزان وابستگی آن به شرکت مذکور بیشتر خواهد شد. زیرا در این سیستم‌ها مشتریان کنترل کمی بر روی روش ذخیره‌سازی و تبادل اطلاعات دارند. بنابراین ممکن است مهاجرت به سیستم‌های ابری دیگر و حتی سیستم‌های On-Premise در آینده برای آنها مشکل شود.

مزایا و معایب نرم‌افزارهای On-Premises کدامند؟

در اینجا به برخی مزایا و معایب سیستم‌‎های On-Premises می‌پردازیم:

مزایای سیستم‌های On-Premise

سیستم‌های On-Premise نسبت به سیستم‌های ابری، دارای چندین مزیت هستند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• کنترل بیشتر: در سیستم‌های On-Premise شما کنترل کاملی بر روی سخت‌افزارها، نرم‌افزارها و داده‌های سیستم خود دارید. بنابراین می‌توانید محل استقرار این سیستم، نحوه کار آن و سطح دسترسی افراد به آن را خودتان تعیین کنید تا بهتر بتوانید حریم خصوصی خود را حفظ کنید.
• پایداری بالاتر سیستم: یکی از مزیت‌های اصلی سیستم‌های On-Premise این است که برای دسترسی به آنها نیاز به اتصال به اینترنت ندارید. بنابراین پایداری این سیستم متکی به جریان اینترنت نیست و تا زمانی که برق قطع نشده، شما می‌توانید از این سیستم‌ها در مجموعه خود استفاده کنید.
• امنیت بالاتر: سیستم‌های On-Premise با توجه به ماهیت محلی و اختصاصی‌شان می‌توانند امنیت بسیار بالاتری نسبت به سیستم‌های ابری داشته باشند. تا جایی که واحد IT سازمان بهره‌بردار می‌تواند تنها به افراد معدودی اجازه دهد در شرایط و زمان خاص به آن دسترسی داشته باشند. این سیستم‌ها به ویژه برای سازمان‌هایی که حفظ حریم خصوصی در آنها اولویت بالاتری دارد، مناسب‌تر هستند.

معایب سیستم‌های On-Premise

سیستم‌های On-Premise (مستقر در محل) نسبت به سیستم‌های ابری ضعف‌هایی نیز دارند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:

نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا: سیستم‌های On-Premise نیازمند تهیه سخت‌افزارهای اختصاصی هستند که هزینه زیادی بر دوش شما می‌گذارد. به علاوه نگهداری و پشتیبانی از آنها هم نیازمند هزینه است. این در حالیست که استفاده از سیستم‌های ابری در کوتاه مدت بسیار به صرفه‌تر هستند.

نیاز به زمان بیشتر برای استقرار: استقرار سیستم‌های On-Premise به دلیل زمان مورد نیاز برای تهیه و نصب سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای آن، زمان بیشتری می‌طلبد و این از معایب این نوع سیستم‌ها محسوب می‌شود. در مقابل در سیستم‌های ابری برای استقرار و شروع به استفاده از آنها تنها چند دقیقه زمان لازم است.

مقیاس‌پذیری کمتر: سازمان‌هایی که به دنبال توسعه سیستم‌های On-Premise خود هستند، باید زمان و هزینه قابل توجهی برای تهیه و استقرار منابع سخت‌افزاری جدید صرف کنند. بنابراین مقیاس‌پذیری این نوع سیستم‌ها کمتر از نمونه‌های ابری آنهاست.

نرم‌افزارهای On-Premise برای کسب و کار شما بهتر است یا ابری؟

پاسخ به این سوال بیش از هر چیز به نیازهای سازمان شما بستگی دارد. اگر نمی‌خواهید یا نمی‌توانید سرمایه‌گذاری اولیه زیادی روی راهکارهای On-Premise انجام دهید؛ اگر ابزارها و تخصص لازم برای حفظ امنیت چنین سیستم‌هایی را ندارید؛ و اگر نیاز به استفاده از جدیدترین و به‌روزترین آپدیت‌ها دارید، راهکارهای ابری انتخاب بهتری برای شما هستند.

سیستم‌های ابری با داشتن انعطاف پذیری، قابلیت اطمینان و امنیت و با نگهداری و به روز رسانی توسط ارائه دهنده خدمت، به شما امکان می‌دهند تا زمان، پول و منابع خود را برای تحقق استراتژی‌های اصلی کسب و کارتان سرمایه‌گذاری کنید. نرم‌افزارهای ابری با ارائه دسترسی هم‌زمان به سیستم‌ها و داده‌ها از دستگاه‌های مختلف بدون در نظر گرفتن مکان و زمان، در حال تبدیل شدن به انتخاب شماره یک برای کسب‌وکارها هستند.

در مقابل، اگر تداوم برخی از خدمات و فعالیت‌های شما حیاتی است و نیاز به راهکاری با کنترل و پایداری بیشتر دارید؛ اگر مایل هستید امنیت سیستم را خودتان بر عهده بگیرید و ریسک نفوذ در آن را کاهش دهید؛ و اگر تیم IT شما تخصص لازم برای مدیریت سیستم‌های On-Premise را دارد یا توانایی استخدام چنین متخصصانی را دارید، راهکارهای On-Premise (مستقر در محل) گزینه بهتری برای شما هستند.

کلام آخر

در این مقاله با سیستم‌های On-Premise (مستقر در محل) و سیستم‌های ابری آشنا شدید. همانطور که دیدید هر کدام از این راهکارها مزایا و معایب خاص خود را دارند و در پاسخ به این سوال که کدام مناسب‌تر است، نمی‌توانید برای تمامی سازمان‌ها یک نسخه بپیچید. بنابراین هنگام انتخاب میان این 2 باید به نیازها و شرایط سازمان خود توجه کنید. همچنین بهتر است به دنبال نرم‌افزارها و سیستم‌هایی باشید که هم به صورت ابری و هم On-Premise ارائه شوند. یکی از محبوب‌‌ترین نرم‌افزارهای سازمانی در ایران که هم به صورت ابری و هم به صورت On-Premise ارائه می‌شود، اتوماسیون اداری فراگستر است. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار و قابلیت‌ها و امکانات آن می‌توانید از مشاوره رایگان کارشناسان ما استفاده کنید.