منظور از IaaS یا زیرساخت به عنوان سرویس چیست؟ و نمونه‌ها و کاربردهای آن در سازمان‌ها

زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقه

یکی از اصلی‌ترین انواع خدمات رایانش ابری، زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS است که کسب و کارها و سازمان‌ها را از تهیه زیرساخت‌های اختصاصی بی‌نیاز می‌کند. با این حال مانند هر تکنولوژی دیگری، استفاده از این نوع خدمات نیازمند آگاهی شما با چیستی و کاربردهای آن است. برای رسیدن به این منظور در این مقاله ابتدا به این موضوع می‌پردازیم که اساساً IaaS چیست و سپس انواع، مزایا و کاربردهای آن برای کسب‌وکارها و سازمان‌ها را بررسی می‌کنیم.

زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS چیست؟

زیرساخت به عنوان سرویس (Infrastructure as a Service) یا IaaS یکی از 3 مدل اصلی ارائه خدمات رایانش ابری یا Cloud Computing است که به مشتریان امکان می‌دهد بدون نیاز به خرید و نگهداری سرورهای اختصاصی و تجهیزات ذخیره‌سازی و شبکه بتوانند زیرساخت مورد نظر خود را به صورت ابری کرایه کنند.

استفاده از سرویس‌های زیرساخت ابری به شما کمک می‌کند تا بدون هزینه برای تهیه و نگهداری سرورهای اختصاصی و ابزارهای شبکه در محل شرکت، بتوانید در هزینه‌های سازمان خود صرفه‎جویی کرده و مطابق با میزان نیاز خود به صورت اشتراکی زیرساخت‌های مورد نیاز خود را تهیه کنید. به علاوه، شما می‌توانید با استفاده از این سرویس‌ها نیازهای سخت‌افزاری خود را برطرف کرده و تمرکز خود را روی توسعه نرم‌افزارها یا پلتفرم‌های مورد نظر خود بگذارید.

همچنین، این سرویس‌ها به راهبران سیستم امکان می‌دهند تا بتوانند پلتفرم‌ها مانند سیستم عامل و نرم‌افزارهای مورد استفاده روی این سرورها را خودشان انتخاب، نصب و تنظیم کرده و سخت‌افزارها مطابق با نیاز خود ارتقا دهند.

زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS چه کاربردهایی دارد؟

زیرساخت‌های سخت افزاری ابری بنای تمامی خدماتی هستند که به صورت ابری و تحت وب ارائه می‌شوند. به همین دلیل زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS می‌تواند موارد استفاده متعددی داشته باشد. در ادامه به تعدادی از این موارد اشاره می‌کنیم:

• ذخیره‌سازی داده‌ها و بازیابی آنها

یکی از کاربردی‌ترین موارد استفاده از زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS، استفاده از سخت‌افزارهای ابری برای ذخیره‌سازی داده‌ها و بازیابی آنهاست. در واقع، حجم داده‌های دیجیتالی که در سازمان‌ها تولید می‌شود رو به رشد بوده و مدیریت و بهره برداری از آنها نیازمند انعطاف‌پذیری و سرعت در دسترسی به آنهاست. زیرساخت‌های ابری این امکان را برای کسب و کارها فراهم می‌کنند تا منابع لازم را برای ذخیره سازی اطلاعات خود به صورت ابری و ایمن و دسترسی سریع به آنها از هر زمان و مکانی را داشته باشند و به این ترتیب به تسریع کارها و بهبود رعایت قوانین در این کسب و کارها نیز کمک می‌کند.

• محیطی برای توسعه نرم‌افزار

زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS به کسب و کارها یا برنامه‌نویسانی که به دنبال توسعه نرم‌افزار هستند اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به هزینه برای خرید زیرساخت اختصاصی بتوانند با هزینه اندک از سخت‌افزارهای ابری استفاده کرده و نرم‌‎افزارهای خود را راحت‌تر و سریع‌تر توسعه داده و روانه بازار کنند.

• میزبانی وب‌سایت

یکی از پرکاربردترین موارد استفاده از زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS، جهت میزبانی وب‌سایت است. تمامی کسب و کارها برای راه‌اندازی وب‌سایت خود نیازمند زیرساخت‌هایی از جمله وب‌‌سرور، فضای ذخیره‌سازی، شبکه و … هستند. در روش سنتی، کسب و کارها از خدمات میزبانی وب سایر شرکت‌ها استفاده می‌کنند. اما با استفاده از زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS می‌توانند مستقلاً زیرساخت‌های لازم را متناسب با نیاز خود تهیه کرده و پلتفرم‌های نرم‌افزاری آنها را انتخاب کنند.

• میزبانی نرم‌افزارهای تحت وب

همانند مورد قبلی از زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS می‌توان برای میزبانی نرم‌افزارهای تحت وب نیز استفاده کرد. این نوع نرم افزارها برای قابل دسترس بودن از طریق وب نیازمند سرورها، امکانات شبکه و ابزارهای ذخیره‌سازی اطلاعات هستند که تهیه آنها توسط یک کسب و کار نیازمند هزینه ابتدایی بالایی است. زیرساخت به عنوان سرویس به کسب و کارها امکان می‌دهد تا استقرار این نوع نرم افزارها را با سرعت بالاتر و هزینه‌ای به مراتب کمتر انجام دهند و مطابق با نیاز خود بتوانند نوع سخت‌افزارهای ابری مورد استفاده خود را ارتقاء داده یا تنزل دهند.

• محاسبات داده‌های انبوه

گاهی برخی کسب و کارها یا سازمان‌ها نیاز دارند تا حجم زیادی از داده‌ها را پردازش و الگوهای درون آنها را پیدا کنند یا محاسبات سنگینی را انجام دهند که از عهده کامپیوترهای سازمان برنمی‌آید. در این حالت خرید سخت‌افزارهای کامپیوتری اختصاصی برای انجام این محاسبات بسیار پرهزینه بوده و صرفه اقتصادی نخواهد داشت و به جای آن کسب و کارها می‌توانند با استفاده از خدمات زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS، از قدرت بالای پردازشی سخت‌افزارهای ابری با هزینه‌ای به مراتب پایین‌تر بهره ببرند. به عنوان نمونه سازمان‌ها می‌توانند انواع محاسبات علمی، محاسبات داده‌های انبوه، شبیه‌سازی‌های کامپیوتری مانند پیش‌بینی آب‌وهوا، مدل‌سازی‌های مالی و سایر پردازش‌های سنگین با سرعتی بسیار بالاتر در زیرساخت‌های ابری انجام دهند.

انواع زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS کدامند؟

خدمات زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS از نظر نحوه ارائه به مشتریان به 3 نوع تقسیم می‌شود که عبارتند از:

• زیرساخت به عنوان سرویس خصوصی

این نوع زیرساخت‌ها در محل شرکت یا سازمان مشتری نصب و نگهداری می‌شوند.

• زیرساخت به عنوان سرویس عمومی

این نوع زیرساخت‌ها در محل دیتاسنتر شرکت ارائه کننده خدمات رایانش ابری نصب و نگهداری می‌شوند.

• زیرساخت به عنوان سرویس ترکیبی

این نوع زیرساخت‌ها ترکیبی از 2 مورد قبلی هستند که مشتری از هر 2 نوع خدمات زیرساخت به عنوان سرویس خصوصی و عمومی استفاده می‌کند.

صرف نظر از اینکه از کدام یک از انواع خدمات IaaS استفاده می‎‌کنید، این نوع رایانش ابری مزایا و معایب خاص خود را دارد که قبل از انتخاب این نوع خدمات باید با آنها آشنا باشید.

زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS چه مزایا و معایبی دارد؟

در این قسمت به مهم‌ترین مزایا و معایب زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS می‌پردازیم.

مزایای IaaS:

در مجموع، دلایل زیادی وجود دارد که  IaaS را به انتخابی محبوب میان سازمان‌ها تبدیل می‌کند. برخی از این مزایا عبارتند از:

• کاهش هزینه‌های بهره برداری از زیرساخت

یکی از اصلی‌ترین و ابتدایی‌ترین مزایای IaaS این است که سازمان‌ها را از پرداخت هزینه هنگفت اولیه برای نصب و راه‌اندازی زیرساخت‌های ابری و هزینه‌کرد برای نگهداری آنها بی‌نیاز می‌کند. بطوری که کسب و کارها می‌توانند تنها بر مبنای میزان استفاده خود از این زیرساخت‌ها، هزینه پرداخت کنند. به این ترتیب میزان هزینه پرداختی سازمان‌ها با میزان نیاز و استفاده آنها همخوانی پیدا کرده و می‌توانند از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند. این مزیت به ویژه برای کسب‌وکارهای نوپا یا استارتاپ‌هایی که توان پرداخت هزینه‌های سنگین تهیه زیرساخت‌های اختصاصی را ندارند، نجات‌بخش است.

• تسهیل ایجاد تغییر در زیرساخت و مقیاس‌پذیری آن

خدمات زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS با داشتن قابلیت مقیاس‌پذیری بر اساس تقاضا، رشد سازمان را تسهیل می‌کنند. بطوری که شما می‌توانید بسته به میزان نیاز سازمان خود، بدون هیچگونه محدودیتی منابع سخت‌افزاری مورد استفاده خود را گسترش دهید. شما حتی می‌توانید میزان نیاز آینده خود را پیشبینی کرده و متناسب با آن اقدام به پیش‌خرید خدمات مزبور کنید. به این ترتیب هیچ محدودیتی از نظر وجود زیرساخت‎های سخت‌افزاری و هزینه‌های مربوط به تهیه و استقرار آنها در برابر رشد سازمان وجود نخواهند داشت.

از سوی دیگر، قابلیت تغییر سریع زیرساخت به شما امکان می‌دهد تا بتوانید در دوره‌های زمانی مختلف، منابع سخت‌افزاری خود را متناسب با میزان استفاده سازمان کاهش داده یا افزایش دهید.

• سرعت بالای راه اندازی

مزیت دیگر استفاده از زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS، سرعت بالای راه‌اندازی و استفاده از این نوع خدمات است. به طوری که مشتریان می‌توانند تنها در چند دقیقه زیرساخت مورد نظرشان را انتخاب و تهیه کرده و نیازهای سازمان خود را برطرف کنند. این در حالیست که در روش‌های سنتی، تهیه و راه‌اندازی سرور اختصاصی می‌توانست چندین هفته طول بکشد. از سوی دیگر، سرعت بالای راه‌اندازی این خدمات باعث می‌شود تا کارکنان سازمان بتوانند زمان بیشتری را صرف تمرکز بر روی فعالیت‌های اصلی سازمان یا کسب و کار کنند.

• کاهش قطعی و اختلال

شاید برایتان تعجب آور باشد که یکی از مزایای خدمات زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS این است که برخلاف زیرساخت‌های اختصاصی سازمان‌ها، کمتر دچار قطعی و اختلال می‌شوند و در اصطلاح کامپیوتری Up Time بالایی دارند. علت این امر این است که این نوع خدمات معمولاً به صورت انبوه و توسط شرکت‌های بزرگ ارائه می‌شود و این شرکت‌ها هزینه و منابع زیادی را برای نگهداری و پشتیبانی از این زیرساخت‌ها صرف می‌کنند. هزینه‌ای که برای شرکت‌ها و سازمان‌های مشتری به‌صرفه نبوده و یا اساساً مقدور نیست. بنابراین معمولاً مشتریان زیرساخت‌های ابری قطعی و اختلال کمتری را تجربه می‌کنند و این نوع زیرساخت‌ها قابل اعتمادتر هستند.

• افزایش امنیت داده‌ها

خدمات زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS، همانطور که پیش‌تر گفتیم، پشتیبانی قوی‌تری نسبت به زیرساخت‌های اختصاصی سازمان‌ها دارند. همین مساله در مورد امنیت این زیرساخت‌ها نیز مطرح است. سرورهایی که برای ارائه خدمات زیرساخت به عنوان سرویس استفاده می‌شوند از نظر فیزیکی و دیجیتالی به شکل بهتری مراقبت می‌شوند که در نهایت منجر به افزایش امنیت داده‌های مشتریان می‌شود.

معایب IaaS:

هر تکنولوژی ضعف‌های خاص خود را دارد و IaaS از این مورد مستثنی نیست. در ادامه به برخی از معایب و مزایای IaaS می‌پردازیم:

• امنیت

هرچند که امنیت سخت افزارها و داده‌ها در خدمات IaaS بالاتر از سرورهای اختصاصی هستند، اما ممکن است سطح امنیتی که توسط ارائه‌دهندگان خدمات IaaS برقرار می‌شود، برای برخی سازمان‌ها یا کسب و کارها کافی نباشد. حفظ امنیت زیرساخت‌هایی که به عنوان سرویس ارائه می‌شوند، بر عهده شرکت‌های ارائه دهنده این خدمات است و مشتریان معمولاً نمی‌توانند کنترل مستقیمی بر این فرآیند داشته باشند. این مساله می‌تواند برای کسب و کارهایی که داده‌های حساسی دارند، یک نقطه ضعف محسوب شود.

• سفارشی سازی (Customization)

خدمات سخت‌افزار به عنوان سرویس یا IaaS به صورت انبوه و معمولاً با تعدادی تنظیمات پیش‌فرض ارائه می‌شوند. این مساله میزان سفارشی‌سازی یا Customization این خدمات را با مشکل مواجه می‌کند. بنابراین این نوع خدمات برای آندسته از کسب و کارها و سازمان‌هایی که نیازهای خاصی دارند، دارای یک نقطه ضعف است.

• ارتقای سخت‌افزارها

با توجه به رشد سریع تکنولوژی، این امکان وجود دارد که مشتریان نتوانند به سرعت از جدیدترین تکنولوژی‌ها به صورت خدمات IaaS استفاده کنند. این مساله برای کسب و کارهایی که نیازمند استفاده از آخرین و جدیدترین تکنولوژی‌ها هستند، می‌تواند یک نقطه ضعف محسوب شود.

• انتقال اطلاعات

یکی دیگر از نقاظ ضعف خدمات IaaS این است که در برخی موارد انتقال اطلاعات و نرم‌افزارهای مورد استفاده مشتریان مانند نرم افزارهای VM به یک ارائه‌دهنده دیگر می‌تواند مشکل باشد. این مساله می‌تواند برای کسب و کارهایی که نیازمند انعطاف پذیری در جابجایی اطلاعات خود هستند یک نقطه ضعف مهم محسوب شود.

نمونه‌های زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS کدامند؟

امروزه نمونه‌های شناخته‌شده متعددی از خدمات زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS هم در ایران و هم در سطح بین‌المللی وجود دارد که برای مدیران نام‌آشنا هستند. یکی از مشهورترین آنها سرویس خدمات وب آمازون یا AWS است که از پیشگامان ارائه خدمات ابری محسوب می‌شود. سرویس خدمات وب آمازون یا AWS که در ابتدا با هدف ایجاد محیطی برای تسهیل توسعه نرم‌افزار ایجاد شد، امروزه بزرگترین ارائه دهنده سرویس‌های IaaS در جهان محسوب می‌شود. از سایر نمونه‌های خدمات زیرساخت به عنوان سرویس نیز می‌توان به مایکروسافت آژور (Azure)، Google Cloud و Oracle Cloud اشاره کرد.

معرفی خدمات ابری فراگستر

بسیاری از کسب و کارها از خدمات زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS برای میزبانی نرم‌افزارهای تحت وب مانند اتوماسیون اداری استفاده می‌کنند. اما در این موارد، استفاده از راهکارهای نرم‌افزار به عنوان سرویس یا SaaS می‌تواند انتخاب بهتری برای این کسب و کارها باشد. زیرا با استفاده از SaaS شما سخت‌افزار و پلتفرم مورد نیاز خود را نیز دریافت می‌کنید؛ هرچند کنترل زیادی بر این زیرساخت‌ها نداشته باشید. به عبارتی استفاده از SaaS شما را از IaaS برای اجرای همان نرم افزار بی‌نیاز می‌کند. نرم‌افزار اتوماسیون ابری فراگستر یکی از نمونه‌های ایرانی راهکارهای SaaS است که به سازمان شما امکان می‌دهد بدون صرف هزینه برای تهیه زیرساخت‌های سخت افزاری و پیاده‌سازی و نگهداری از نرم‌افزار بتواند از اتوماسیون اداری به صورت ابری استفاده کند.

با استفاده از اتوماسیون اداری ابری فراگستر شما می‌توانید در کمتر از ۲ دقیقه سازمان خود را تعریف نموده و شروع به استفاده از سامانه کنید. همچنین، برای کار با این سامانه تنها یک اتصال اینترنتی و یک مرورگر کافیست. با توجه به رقابتی شدن هر چه بیشتر بازار، استفاده از راهکار ابری اتوماسیون اداری فراگستر می‌تواند هزینه‌های شما را به مقدار قابل توجهی کاهش داده و نقش مهمی در افزایش بهره‌وری سازمان شما داشته باشد.

کلام آخر

در این مقاله به معرفی یکی دیگر از مدل‌های ارائه خدمات پردازش ابری یعنی مدل زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS پرداختیم. این نوع خدمات مزایای زیادی به ویژه برای کسب و کارهایی دارند که به دنبال استفاده بهینه از منابع سازمانی خود و چابکی بیشتر هستند. مدیرانی که به دنبال بهره‌گیری از این نوع خدمات هستند با گزینه‌های متعددی روبرو خواهند شد که می‌تواند انعطاف‌پذیری آنها را بیشتر کند. در نهایت آنچه باید در انتخاب این نوع خدمات مدنظر قرار گیرد این است که امکانات و پشتیبانی آن متناسب با نیازهای سازمان شما باشد.